Kentsel yeşil çatılar, bir binanın üzerine kurulan bir tür çatı bahçesidir. Hem binaya bununla birlikte etraf çevreye aşağıdakiler de dahil olmak suretiyle muhtelif faydalar sağlarlar:
- Azaltılmış yağmur suyu akışı
- Geliştirilmiş hava kalitesi
- Gelişmiş biyolojik çeşitlilik
- Azaltılmış enerji tüketimi
- Artan hususiyet değerleri
Bu yazıda kentsel yeşil çatıların kent peyzajlarının sürdürülebilirliğini arttırmada oynadığı görevi tartışacağız. Kentsel yeşil çatıların faydalarını ayrıntılı olarak inceleyeceğiz ve daha yaşanabilir ve sürdürülebilir metropoller yaratmaya iyi mi destek olabileceklerini tartışacağız.
Ek olarak kentsel yeşil çatının iyi mi tasarlanıp kurulacağı ve yeşil çatı projesi için iyi mi fon alınacağı ile alakalı da data vereceğiz.
Bu yazının sonucunda kentsel yeşil çatıların kent peyzajlarının sürdürülebilirliğini arttırmada oynadığı görevi daha iyi anlayacaksınız. Ek olarak yeşil çatının binanız için müsait olup olmadığı hikayesinde bilgili bir karar verebileceksiniz.
| Hususiyet | Tarif |
|---|---|
| Yeşil çatı | Bir binanın mevcut çatısı üstüne kurulan, nebat örtüsüyle (çoğu zaman bitkilerle) kaplı bir çatı. |
| Sürdürülebilirlik | Gelecek nesillerin kendi gereksinimlerini karşılama kabiliyetinden taviz vermeden, bugünün gereksinimlerini karşılayabilme kabiliyeti. |
| Kent manzarası | Bir şehrin binaları, caddeleri, parkları ve öteki özellikleri de dahil olmak suretiyle fizyolojik görünümü ve karakteri. |
| Kentsel planlama | Şehirlerin sakinlerinin gereksinimlerini karşılayacak halde planlanması ve tasarlanması periyodu. |
| Yağmursuyu yönetimi | Sel, kirlilik ve erozyonu azaltmak için yağmur suyu akışını idare etme periyodu. |
II. Kentsel Yeşil Çatıların Yararları
Kentsel yeşil çatılar kent manzaralarına aşağıdakiler de dahil olmak suretiyle muhtelif faydalar sağlar:
- Azalan hava kirliliği
- Geliştirilmiş su kalitesi
- Gelişmiş biyolojik çeşitlilik
- Azaltılmış sıcaklık adası tesiri
- İyileştirilmiş yağmur suyu yönetimi
- Geliştirilmiş yaşanabilirlik
Kentsel yeşil çatıların yararları ile alakalı daha çok data için lütfen aşağıdaki kaynaklara bakın:
III. Kentsel Yeşil Çatı Çeşitleri
Her birinin kendine has faydaları ve dezavantajları olan birçok değişik kentsel yeşil çatı türü vardır. Kentsel yeşil çatıların en yaygın türlerinden bazıları şunlardır:
Kapsamlı yeşil çatılar: Kapsamlı yeşil çatılar hafiftir ve kurulumu nispeten kolaydır. Tipik olarak hafifçe bir zarla desteklenen ince bir toprak ve nebat örtüsü tabakasından oluşurlar. Geniş yeşil çatılar ağaçlar şeklinde yoğun nebat örtüsünü destekleyemez sadece yağmur suyu akışını azaltmak, hava standardını iyileştirmek ve daha yaşanabilir ve sürdürülebilir bir etraf yaratmak şeklinde birçok yarar sağlayabilir.
Yarı-yoğun yeşil çatılar: Yarı-yoğun yeşil çatılar, ekstansif yeşil çatılara bakılırsa daha ağır ve daha karmaşıktır. Çoğu zaman daha kuvvetli bir zarla desteklenen daha kalınca bir toprak ve nebat örtüsü tabakasından oluşurlar. Yarı yoğun yeşil çatılar, ağaçlar şeklinde daha ağır nebat örtüsünü destekleyebilir ve yaban yaşamı için yemek ve hayat alanı sağlama şeklinde kapsamlı yeşil çatılardan oldukça daha çok yarar sağlayabilir.
Yoğun Yeşil Çatılar: Yoğun yeşil çatılar, kentsel yeşil çatıların en ağır ve en kompleks türüdür. Tipik olarak kuvvetli bir yapı tarafınca desteklenen derin bir toprak ve nebat örtüsü tabakasından oluşurlar. Yoğun yeşil çatılar ağaçlar, çalılar ve çiçekler de dahil olmak suretiyle oldukça muhtelif nebat örtüsünü destekleyebilir. Ek olarak yaban yaşamı için yemek ve hayat alanı sağlamak, yağmur suyu akışını azaltmak ve hava standardını iyileştirmek şeklinde bir takım yarar da sağlayabilirler.
Muayyen bir proje için en iyi kentsel yeşil çatı türü, çatının boyutu, çatının ağırlık kapasitesi ve yeşil çatının istenen yararları şeklinde bir takım faktöre bağlı olacaktır.
IV. Kentsel Yeşil Çatıların Maliyetleri
Kentsel yeşil çatıların maliyetleri, çatının boyutu, kullanılan nebat örtüsü türü ve kurulum yöntemi şeklinde bir takım faktöre bağlı olarak değişebilir. Bununla beraber, genel bir kaide, kentsel yeşil çatıların kurulum maliyetinin metrekare başına 10 ila 20 dolar içinde olmasıdır.
Kentsel yeşil çatının maliyetini etkileyebilecek faktörlerden bazıları şunlardır:
- Çatının boyutu: Çatı ne kadar büyükse, kentsel yeşil çatının kurulumu da o denli pahalı olacaktır.
- Kullanılan nebat örtüsü türü: Kentsel yeşil çatıda kullanılan nebat örtüsü türü kurulum maliyetini etkileyebilir. Örnek olarak kuraklığa dayanıklı bitkilerin kullanılması sulama maliyetinin azaltılmasına destek olabilir.
- Kurulum yöntemi: Kentsel yeşil çatının kurulumunda kullanılan kurulum yöntemi de maliyeti etkileyebilir. Örnek olarak modüler bir sistem kullanmak, yerleşik bir sistem kullanmaktan daha ucuz olabilir.
Başlangıçtaki maliyetine karşın kentsel yeşil çatılar, enerji maliyetlerini azaltmak, hava standardını iyileştirmek ve yaban yaşamı için hayat alanı sağlamak şeklinde bir takım uzun vadeli yarar sağlayabilir.
V. Kentsel Yeşil Çatıların Sürdürülebilirliği
Kentsel yeşil çatılar, kent peyzajlarının sürdürülebilirliğini muhtelif şekillerde iyileştirmeye destek olabilir.
- Havadaki kirleticileri emerek ve oksijeni özgür bırakarak hava kirliliğini azaltmaya destek olabilirler.
- Yağmur suyunu yakalayıp akışı azaltarak su kalitesinin iyileştirilmesine destek olabilirler.
- Gölge sağlayarak, sıcaklık adası tesirini azaltarak ve yaban yaşamı için hayat alanı yaratarak daha yaşanabilir ve sürdürülebilir metropoller yaratılmasına destek olabilirler.
Ek olarak kentsel yeşil çatılar enerji ve yağmur suyu yönetimi maliyetlerinin azaltılmasına da destek olabilir.
Genel hatlarıyla kentsel yeşil çatılar, kent peyzajlarının sürdürülebilirliğini geliştirmek için kıymetli bir araçtır. Hem çevreye bununla birlikte şehirlerde yaşayan insanlara birçok yarar sağlayabilirler.
6. Kentsel Yeşil Çatıların Zorlukları
Kentsel yeşil çatıların uygulanmasıyla alakalı aşağıdakiler de dahil olmak suretiyle bir dizi zorluklar vardır:
- Maliyet: Kentsel yeşil çatıların kurulumu ve bakımı pahalı olabilir. Araç-gereç, işçilik ve tasavvur maliyeti projenin ebatlarına ve karmaşıklığına bağlı olarak değişebilir.
- Ağırlık: Kentsel yeşil çatılar binaya ağırlık katar ve bu da ek yapısal yardımcı gerektirebilir.
- Su yönetimi: Kentsel yeşil çatıların bakımı mühim oranda su gerektirir; bu da sınırı olan su kaynaklarına haiz bölgelerde zor olabilir.
- Sıcaklık adası tesiri: Kentsel yeşil çatılar, havadaki ısıyı hapsederek şehirlerdeki sıcaklık adası tesirini artırabilir.
- Yangın güvenliği: Kentsel yeşil çatılar, alevlerin binanın çatısına çıkması için bir merdiven sağlayabileceğinden yangın tehlikesi oluşturabilir.
Bu zorluklara karşın kentsel yeşil çatılar şehirlere aşağıdakiler de dahil olmak suretiyle muhtelif faydalar sağlayabilir:
- Yağmur suyu akışının azaltılması: Kentsel yeşil çatılar, yağmur suyunu emerek ve akışını yavaşlatarak yağmur suyu akışının azaltılmasına destek olabilir. Bu, taşkınların önlenmesine ve su kalitesinin iyileştirilmesine destek olabilir.
- Geliştirilmiş hava kalitesi: Kentsel yeşil çatılar, kirleticileri emerek ve oksijeni özgür bırakarak hava kalitesinin iyileştirilmesine destek olabilir.
- Gelişmiş biyolojik çeşitlilik: Kentsel yeşil çatılar, muhtelif nebat ve hayvanlar için hayat alanı sağlayabilir ve bu da bir şehrin genel biyolojik çeşitliliğinin iyileştirilmesine destek olabilir.
- Daha azca enerji tüketimi: Kentsel yeşil çatılar, gölge ve izolasyon sağlayarak enerji tüketimini azaltmaya destek olabilir.
- Artan mülk değerleri: Kentsel yeşil çatılar, binaları potansiyel alıcılar için daha cazibeli ve dilek edilir hale getirerek binaların mülk değerlerini artırabilir.
Sonuçta, bir binaya kentsel yeşil çatı kurup kurmama sonucu, duruma bakılırsa verilmesi ihtiyaç duyulan kompleks bir karardır. Bir karar vermeden ilkin kentsel yeşil çatıların faydalarını ve zorluklarını dikkatlice tartmak önemlidir.
VII. Kentsel Yeşil Çatıların Zorlukları
Kentsel yeşil çatılar aşağıdakiler de dahil olmak suretiyle bir takım zorlukla karşı karşıyadır:
Yüksek maliyet: Kentsel yeşil çatı kurulumunun ön maliyeti mühim olabilir. Sadece kentsel yeşil çatıların uzun vadeli yararları genellikle ilk yatırımdan daha ağır basabilmektedir.
Ağırlık: Kentsel yeşil çatılar binaya ağırlık katar; bu da eski binalar yahut cılız temellere haiz binalar için kaygı deposu olabilir.
Su yönetimi: Kentsel yeşil çatıların, binaya yahut çevreye zarar vermemesi için su akışını yönetecek halde tasarlanması icap eder.
Bakım: Kentsel yeşil çatıların, muntazam bir halde çalıştıklarından ve amme için korku oluşturmadıklarından güvenilir olmak için tertipli bakıma gereksinimleri vardır.
Yangın güvenliği: Kentsel yeşil çatılar yangın tehlikesi oluşturabilir, dolayısıyla bunların yangın riskini en aza indirecek halde tasarlanması ve bakımının yapılması icap eder.
Kentsel yeşil çatılar kent peyzajlarının sürdürülebilirliğini arttırmada mühim bir rol oynayabilir. Hava kirliliğinin azaltılması, su kalitesinin iyileştirilmesi, daha yaşanabilir ve sürdürülebilir metropoller yaratılması şeklinde bir dizi çevresel faydalar sağlayabilirler. Sadece kentsel yeşil çatılarla alakalı kurulum ve bakım maliyeti şeklinde birtakım zorluklar da vardır. Muayyen bir kent manzarasında uygulanıp uygulanmayacağına karar vermeden ilkin kentsel yeşil çatıların faydalarını ve zorluklarını tartmak önemlidir.
Malum Sorular
Kentsel yeşil çatılar ile alakalı sık sorulan birtakım sorular şunlardır:
-
Kentsel yeşil çatıların yararları nedir?
-
Kentsel yeşil çatı çeşitleri nedir?
-
Kentsel yeşil çatıların maliyeti ne kadar?
-
Kentsel yeşil çatılar sürdürülebilir mi?
-
Kentsel yeşil çatıların zorlukları nedir?
-
Kentsel yeşil çatılarla alakalı birtakım misal vakalar nedir?
S1: Kentsel yeşil çatıların yararları nedir?
Kentsel yeşil çatılar aşağıdakiler de dahil olmak suretiyle bir takım avantaj sunar:
Yağmur suyu akışının azaltılması: Yeşil çatılar, yağmur suyunu emerek ve çatılardan akma hızını yavaşlatarak yağmur suyu akışının azaltılmasına destek olabilir. Bu, taşkınların azaltılmasına ve su kalitesinin iyileştirilmesine destek olabilir.
Geliştirilmiş hava kalitesi: Yeşil çatılar, kirleticileri emerek ve oksijeni özgür bırakarak hava kalitesinin iyileştirilmesine destek olabilir.
Daha azca enerji tüketimi: Yeşil çatılar, binaları yalıtarak ve etraflarındaki havayı soğutarak enerji tüketimini azaltmaya destek olabilir.
Gelişmiş biyolojik çeşitlilik: Yeşil çatılar kuşlar, böcekler ve öteki yaban yaşamı için bir hayat alanı sağlayabilir.
Artan mülk değerleri: Yeşil çatılar, mülkleri daha cazibeli ve sürdürülebilir hale getirerek kıymetini artırabilir.
S2: Kentsel yeşil çatı türleri nedir?
Aşağıdakiler de dahil olmak suretiyle muhtelif kentsel yeşil çatı türleri vardır:
Kapsamlı yeşil çatılar: Kapsamlı yeşil çatılar hafiftir ve azca bakım gerektirir ve çoğu zaman kalınlığı 6 inçten fazla olmayan bir toprak ve nebat katmanından yapılır.
Yoğun yeşil çatılar: Yoğun yeşil çatılar, kapsamlı yeşil çatılardan daha ağır ve daha karmaşıktır ve çoğu zaman ağaçları ve çalıları destekleyebilecek daha kalınca bir toprak ve nebat katmanından yapılır.
Yarı yoğun yeşil çatılar: Yarı yoğun yeşil çatılar, kapsamlı ve yoğun yeşil çatıların bir melezidir ve çoğu zaman 6 ila 12 inç genişliğinde bir toprak ve nebat katmanından yapılır.
S3: Kentsel yeşil çatıların maliyeti nelerdir?
Kentsel yeşil çatının maliyeti, ebatlarına, tipine ve kullanılan malzemelere bağlı olarak değişmektedir. Bununla beraber, tipik bir geniş yeşil çatının kurulum maliyeti metrekare başına 5 ila 10 Amerika Doları içinde olabilir. Yoğun yeşil çatılar, metrekare başına ortalama 20 dolardan süregelen fiyatlarla oldukça daha pahalıya mal olabilir.
Referanslar
* [U.S. Environmental Protection Agency (EPA)](https://www.epa.gov/greenroofs/benefits-green-roofs)
* [National Roofing Contractors Association (NRCA)](https://www.nrca.net/green-roofs/)
* [American Society of Landscape Architects (ASLA)](https://www.hiç.org/advocacy/green-roofs/)